Reductie bijvangst door elektrisch geladen ontsnappingspaneel

Ontsnappingspanelen met elektrische pulsen kunnen ongewenste bijvangst substantieel reduceren met een minimaal verlies aan maatse tong, zo blijkt uit veldexperimenten uitgevoerd door ILVO-onderzoeker Maarten Soetaert en zijn collega’s.

Klassieke ontsnappingspanelen kampten met de vorming van uitzakkingen in het net en met een te groot verlies aan maatse tong. Door ontsnappingspanelen in te bouwen in een vierkant gebreid net trad er geen schade meer op en werd het verlies aan tong verkleind. Als bovendien nog elektrische pulsen gegenereerd werden in het paneel, werd er geen tong groter dan 25 cm meer verloren.

Om ongewenste bijvangst van stenen, bodemdieren en kleine visjes te vermijden, wordt soms een stuk net met grote vierkante mazen ingebouwd in de buik van een boomkornet. Een groot deel van de bijvangst valt of zwemt dan door dit ontsnappingspaneel en komt zo niet in de vangst terecht. De effectiviteit van zo’n ontsnappingspaneel werd al meermaals bewezen, maar de netaanpassing kampte nog al te vaak met neveneffecten.

Zo vormt zich soms een uitzakking van het net op de plaats waar het vierkant paneel in het net zat. Bovendien heeft tong de reflex om te duiken, waardoor deze soort vaak door het paneel ontsnapt en de opbrengst voor de visser daalt. Om deze neveneffecten op te vangen werden testen gedaan met ontsnappingspanelen van verschillende maaswijdtes ingebouwd in een vierkant gebreid net. Vervolgens werden elektrische pulsen toegevoegd aan het ontsnappingspaneel om ontsnapping van maatse tong tegen te gaan.

Tijdens tests op zee met de nieuwe netconfiguratie bleken geen uitzakkingen van het net meer te ontstaan, waardoor er ook geen schade optrad aan het net. Ontsnappingspanelen met maaswijdtes van 15, 20 en 24 cm zorgden allemaal voor een significante vermindering in ongewenste bijvangst van ongewervelden en kleine visjes, maar er werd steeds verlies van maatse tong, d.w.z. tong groter dan 24 cm, vastgesteld in configuraties zonder elektrische stimulatie. Bij toepassing van 80Hz kramppulsen in het ontsnappingspaneel met mazen van 24cm werd alle tong groter dan 25 cm weerhouden, en werd het verlies van maatse tong teruggedrongen van 41 tot 17.

Dat komt omdat de spieren van tong door de puls verkrampen, zodat de vis zich niet meer door de mazen heen kan wringen. Het verlies van tong van 24 en 25 cm komt vermoedelijk doorat deze toch nog door de grote mazen heen glippen Uit deze resultaten blijkt duidelijk het potentieel van een ontsnappingspaneel met elektrische stimulus om bijvangst te verminderen zonder de vangst van maatse tong aan te tasten. Verdere proeven met kleinere maaswijdtes en/of geoptimaliseerde elektrische pulsen moeten uitwijzen of ook de verliezen van 24-25cm tong kunnen worden vermeden. [Nieuwsbericht ILVO oktober 2015]