Nederlandse kottersector heeft een zwaar jaar achter de rug

De Nederlandse kottersector heeft 2019 afgesloten met een geschat resultaat van 13 à 20 mln. euro. Dat is fors lager dan het resultaat over 2018, toen nog 48 mln. euro winst in de boeken geschreven kon worden. Een fors afgenomen opbrengst, 234 mln. euro in 2019 tegenover 305 mln. euro in 2018, is de voornaamste oorzaak van de teruggelopen resultaten.

Ingrijpende ontwikkelingen in de nabije toekomst zorgen waarschijnlijk voor grote negatieve effecten voor de sector. In het Noordzee-akkoord, waar eerder dit jaar de vissers hun handtekening niet onder wilden zetten, zijn afspraken gemaakt over ruimteverdeling op de Noordzee.

Door de enorme schaalvergroting van wind op zee en de daaraan gekoppelde ruimteclaims van natuurorganisaties zal er veel visgrond verloren gaan. Daarnaast zorgen het pulsverbod, de nog immer boven het hoofd hangende Brexit, maar ook sterk teruglopende schol- en tongvangsten voor grote onzekerheid over de toekomst.

De Corona-crisis is ook aan de visserijsector niet ongemerkt voorbij gegaan: o.a. prijsdaling van diverse vissoorten door sluiting van de horeca en een verminderde garnalenpelcapaciteit in Marokko dwongen de visserij tot verregaande beperking in inzet en aanvoer.

Aanvoer en prijzen

De totale aanvoer van de kottersector is in 2019 t.o.v. 2018 met 20% afgenomen tot ca. 64 mln. kg. De belangrijkste reden hiervoor is de afname in de garnalenaanvoer met maar liefst 43%. Doordat in de vrieshuizen nog genoeg garnalen aanwezig waren van de recordvangsten in 2018, zakte de garnalenprijs in 2019 verder naar 2,90 euro per kilo (levend gewicht). De daling in zowel aanvoer als prijs leidde voor de garnalensector tot een geschat verlies van ruim 6 mln. euro.

De aanvoerbeperking die de sector in 2019 zelf instelde, is in 2020 verlengd in verband met de coronacrisis: als gevolg van de corona-maatregelen in de pelcentra in Marokko is de pelcapaciteit zeer beperkt. Veel duidt er op, dat ook 2020 voor de garnalensector een slecht jaar zal worden.

De aanvoer van tong daalde sterk met 22% naar 6,7 miljoen kilo, en er werd 3,1 mln. kg minder schol aangevoerd; een daling van 13%. Het scholquotum werd slechts voor 45% benut, het tongquotum voor maar 63%. De aanvoerprijs van schol daalde van 2,43 euro per kilo naar 2,38 euro per kilo. De aanvoerprijs van tong steeg van 11,15 euro per kilo naar 11,33 euro per kilo.

Kosten

De totale brandstofkosten voor de Nederlandse kottervloot bedroegen in 2019 circa 51 mln. euro, dat is 22% van de totale opbrengst van de kottervisserij. De verwachting is dat door het pulsverbod overgeschakeld zal worden naar vismethoden die meer brandstof verbruiken, waardoor het brandstofverbruik van de vloot weer zal stijgen. Voor grote boomkorkotters kan dat een toename van meer dan 75% zijn.

Mosselsector verkeert nog steeds in zwaar weer

Resultaten

De afgelopen jaren waren voor veel mosselkwekers economisch gezien zeer moeizaam. Het seizoen 2018/2019 was door de iets toegenomen productie (+12%) en gelijk gebleven prijzen een beter jaar met een nettoresultaat van 9 mln. euro. Een deel van deze winst werd behaald doordat er op de kosten werd bespaard door bijvoorbeeld onderhoud uit te stellen.

De verwachtingen voor het seizoen 2019/2020 zijn slecht omdat de totale waarde van de geproduceerde mosselen met 20% daalde door lage groei op het Wad en sterfte in de Oosterschelde. De slechte economische resultaten hebben de afgelopen jaren geleid tot een groeiend aantal overnames en samenwerkingen in de sector.

Aanvoer

De aanvoer van consumptiemosselen in het seizoen 2019/2020 was met 33 mln. kg de laagste aanvoer in de laatste tien jaar, en een derde lager dan in het voorgaande seizoen. De gemiddelde mosselprijs steeg dit seizoen verder tot 1,28 euro per kilo (+17% ten opzichte van 2018/2019) maar deze prijsstijging kon de daling in aanvoer maar gedeeltelijk compenseren.

De totale waarde van de aangevoerde mosselen daalde met meer dan 20% naar 42 mln. euro, het laagste niveau in de afgelopen twintig jaar. De mosselen uit Zeeland waren in tegenstelling tot vorig jaar dit jaar duurder (1,40 euro) dan de mosselen van het Wad (1,04 euro), wat kwam door de lage groei op het Wad.

Vraag naar vis gegroeid in 2019, Corona onderbreekt deze trend

De buitenlandse vraag naar Nederlandse vis-, schaal- en schelpdierproducten is al jaren groeiend. De exportwaarde van Nederlandse bedrijven groeide in 2019 met 5% (t.o.v. 2018) tot ca. 4 mld. euro. In dit cijfer is ook de re-export van geïmporteerde en daarna bewerkte producten begrepen. De belangrijkste afzetmarkt was de EU, met 75% van de totale export in euro.

Veel verkochte producten waren zalm en kabeljauw. Beide vissoorten worden qua volume bijna volledig geïmporteerd en in Nederland (verder) verwerkt. Deze soorten zijn in volume de export van schol voorbijgestreefd. In de periode van 2013 tot 2020 groeide de visexportwaarde met 54% (jaarlijkse groei van 5-12%). De verwachting is dat de (wereldwijde) markt tot zeker volgend jaar nog niet op het oude vraagvolume van voor het Corona-tijdperk zal komen.

Ook een daling van de visprijzen lijkt niet onwaarschijnlijk door een mogelijk overaanbod op de markt van eerder dit jaar opgeslagen visproducten. Nederlandse visverwerkers en visgroothandels hebben met alternatieve verkoopwijzen de vraaguitval en inkomstenderving proberen te compenseren. Doordat de Corona-pandemie ook negatieve impact heeft op de werkgelegenheid (en daardoor inkomens), toerisme en valutakoersen is de verwachting dat de besteding aan visproducten mogelijk tijdelijk zal dalen. [Nieuwsbericht Agrimatie.nl: Visserij in cijfers 2020-09-11]

…..Aanvullende informatie bij dit bericht…..

Aanvoer en besomming

Kottervisserij: Aanvoer van Noordzeevis en garnalen in 2019 sterk afgenomen

Mosselcultuur: Opbrengst consumptiemosselen flink gedaald

Oestervisserij: 2018: aanvoer Japanse oesters neemt toe, aanvoer platte oesters neemt af

Overige kleine zeevisserij: Totale waarde aangevoerde vis en schelp- en schaaldieren in overige kleine zeevisserij ruim 16 mln. euro

Arbeidsopbrengst

Kottervisserij: Arbeidsopbrengst kottersector in 2019 verder gedaald naar 82 mln. euro
Bedrijven en schepen

Kottervisserij: De grote meerderheid bestaat uit visserijbedrijven met één kotter

Oestervisserij: Oestersector bestaat uit 38 bedrijven
CO2 emissie visserij

Kottervisserij: CO2-emissie kottervisserij in 2019 licht gedaald, bij fors mindere inspanning
Energiegebruik en -kosten

Kottervisserij: Brandstofverbruik in 2019 gelijkblijvend, bij lager aantal zeedagen