Vissers, zet vol in op innovatie

Dat Nederlandse vissers negatief zijn over de Europese Unie, valt om meerdere redenen goed te begrijpen. Toch liggen er binnen Europa goede kansen tot innovatie, bijvoorbeeld om duurzamer te werken. Grijp die kansen.

Door Peter van Dalen

Heel wat Nederlandse vissers zijn negatief gaan denken over de Europese politiek. Ik begrijp dat, want door Europese besluiten rondom de brexit verloren onze vissers visquota, ze raken visgronden kwijt door de bouw van windmolenparken en het werken wordt hen steeds moeilijker gemaakt door de verplichting om alle gevangen vis – zelfs de allerkleinsten – aan land te brengen. Tel daar de afschaffing van de pulsvisserij nog bovenop en je bent als visser in de perfecte storm beland.

Cynische gevoelens

Wanneer je inkomsten teruglopen en het werk je tegelijkertijd steeds moeilijker wordt gemaakt, roept dat snel cynische gevoelens op. Zeker als de EU ook nog eens camera’s aan boord verplicht wil stellen om je werkzaamheden te controleren. Dat geeft wantrouwen. En toch, de visserij kan alleen voortbestaan als de sector zelf met nieuwe oplossingen komt, want de komende jaren vragen meer inspanningen.

Verouderd

De Europese Unie stelt hoge eisen aan alle sectoren, ook de visserij. In 2050 moet Europa klimaatneutraal zijn, dus ook onze verouderde vissersvloot (in 2017 was de gemiddelde leeftijd van een Nederlandse kotter 34 jaar) zal stevig aan CO2-reductie moeten gaan doen.  De puls was daarom de Green Deal voor de visserij, want juist en vooral deze vangstmethode kwam tegemoet aan de vele eisen die de EU stelt: aanzienlijke brandstofbesparing, minder ongewenste bijvangsten en vrijwel geen beroering van de zeebodem. Het is dan ook teleurstellend dat onze Nederlandse Eurocommissaris Timmermans zich nooit heeft uitgesproken voor het behoud van de puls. Timmermans geeft binnen de Europese Commissie leiding aan alle activiteiten met betrekking tot de Green Deal en daarom had juist hij veel voor deze duurzame visserijmethode kunnen betekenen.

Alhoewel het afschieten van een innovatieve vismethode – waar enorme bedragen in zijn geïnvesteerd – zeer demotiverend is, zijn onze vissers niet bij de pakken neer gaan zitten. Er zijn gelukkig positieve ontwikkelingen vanuit de sector te zien. Zo wordt op dit moment gewerkt aan een opvolger van de puls: in plaats van kleine stroomstootjes wordt er dan gewerkt met luchtdruk of water. In een ander project worden schepen uitgerust met sensoren die onder andere de weersomstandigheden en stromingen volgen. Zo’n slim schip kan slechte weersomstandigheden beter vermijden en daardoor brandstof besparen. Verder zijn er schonere kotters zoals de UK 225 en de MDV-2. Met hun dieselelektrische aandrijving verbruiken ze circa 60(!) procent minder brandstof dan gewone kotters. Alleen met dergelijke ontwikkelingen kan de Europese en de Nederlandse visserijsector toekomstbestendig blijven.

Die innovaties zijn wenselijk en noodzakelijk. Alhoewel de brandstofprijzen tijdens de coronapandemie tijdelijk daalden lopen ze nu voor iedereen drastisch op. Het scheepvaartvoordeel van accijnsvrije stookolie verdwijnt en er liggen voorstellen voor een CO2-heffing op brandstof.  Gas- en stookolie worden duurder.

Geld beschikbaar

Vandaar dat ik twee oproepen wil doen. Ten eerste aan de vissers: blijf de EU serieus nemen, gooi de kont niet tegen de krib. Terecht streeft de Europese Unie naar klimaatneutraliteit, ook voor de visserij. De EU heeft geld beschikbaar voor innovaties. Zoals REACT-EU, onderdeel van het EU-herstelpakket. Ook het vernieuwde Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij kan worden gebruikt. Benut die mogelijkheden!

Ten tweede een oproep aan mijn collega-politici: volg niet de-visserij-is-slecht frame die gepredikt wordt door bepaalde ngo’s. Binnen de EU is de Nederlandse visserijsector innovatief en dat moeten we ondersteunen. Volksvertegenwoordigers moeten actief meedenken in oplossingen die bijdragen aan de groene transitie en dat bereiken we niet door de Europese visserij aan banden te leggen. Het verbannen van bepaalde visserijtechnieken is voor Europese vissers demotiverend en mede daardoor rukt de Russische, Turkse en Aziatische visserij wereldwijd op. De arbeidsomstandigheden aan boord van dergelijke schepen zijn meestal prut en zij hebben vaak ongewenste bijvangsten. Onder andere haaien zijn hier wereldwijd de dupe van.

De Noordzee is een van de best gereguleerde visgebieden op onze planeet, waardoor alle belangrijke visbestanden er daar goed voor staan, en de trends zijn positief.  Wanneer we onze visserij opgeven, leveren we ons over aan landen die lak hebben aan duurzaamheid. Dat willen we niet, dus samen vol inzetten op innovatie!

[Door Peter van Dalen 21 oktober 2021]