Noordzeetongbestand onzeker, andere doelsoorten voor Nederlandse visserij gezond
5 min read
Het gros van de belangrijkste visbestanden voor de Nederlandse visserij in de Noordzee staat er goed voor, aldus de Internationale Raad voor Onderzoek der Zee (ICES). Voor tong resulteren nieuwe schattingen door ICES in een advies om de vangsten fors te verlagen.
Ook geeft ICES voor het eerst advies over de bijvangstsoort rode mul. De Europese Raad van Visserijministers stelt eind 2023 de nieuwe vangstquota vast voor 2024. De vangstadviezen van ICES spelen daarin een belangrijke rol.
ICES geeft op verzoek van de Europese Commissie, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen advies over de maximale hoeveelheden die gevangen mogen worden. Die hoeveelheden moeten passen binnen de afgesproken doelstellingen in het visserijbeleid. Voor alle Noordzeebestanden wordt daarvoor het MSY-advies gebruikt (MYS, ‘Maximum Sustainable Yield’).
Haring gezond, indicaties van sterke aanwas
In 2023 zwemt naar schatting ruim 1,48 miljoen ton volwassen haring in de Noordzee, het Kattegat, het Skagerrak en het oostelijk deel van het Kanaal. Het haringbestand is gezond en bevindt zich al meer dan tien jaar boven het streefniveau voor het behalen van de duurzame oogst op lange termijn (MSY). Er zijn tekenen dat er een sterke aanwas aankomt. De visserijdruk is laag en ligt sinds 1996 onder het MSY-streefniveau. Op basis van de MSY-benadering adviseert de ICES voor 2024 een haringvangst voor deze gebieden van 532.166 ton, waarvan 522.832 ton voor menselijke consumptie en 9.334 ton voor industriële visserij.
Grote onzekerheid over omvang tongbestand, forse daling vangstadvies
Het volwassen Noordzeetongbestand is tot onder het veilige voorzorgsniveau gedaald. Het bestand wordt geschat op 33.962 ton en zit daarmee nog wel boven het limietniveau. Bij het bereiken van het limietniveau komt de voortplanting in gevaar. De daling van het bestand is ingezet ondanks de dalende trend in de visserijdruk van de afgelopen jaren. De visserijdruk bevindt zich naar schatting ruim onder het MSY-streefniveau. De bestandschatting voor tong is op dit moment echter met grote onzekerheden omgeven. Door het verbod op de pulsvisserij en de daarmee gepaard gaande overschakeling op de traditionele boomkorvisserij wordt er meer jonge tong gevangen. Het bestandsmodel kan hier niet goed mee omgaan. ICES heeft daarom correcties moeten doorvoeren in de gegevens die in het model gebruikt worden. Hierdoor wordt de schatting veel minder betrouwbaar. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering om in 2024 niet meer dan 3.588 ton tong te vangen. Dit is daling van 61% ten opzichte van het advies van vorig jaar. ICES gaat in 2024 het model voor de bestandsschatting en de beschikbare gegevens grondig evalueren.
Scholstand gezond en in de lift
Het scholbestand in de Noordzee en het Skagerrak fluctueert net onder de 0,8 miljoen ton, en bevindt zich ver boven het MSY-streefniveau. De visserijdruk zit al sinds 2007 onder het MSY-streefniveau. De lage visserijdruk zal samen met een sterke jaarklasse uit 2021 naar verwachting leiden tot een verdere groei van het bestand de komen jaren. Op basis van de MSY-benadering zouden de vangsten voor schol in de Noordzee en het Skagerrak volgens het ICES advies maximaal 154.663 ton mogen bedragen.
Gros bijvangstsoorten gezond, zeebaars blijft zorgelijk, voor het eerst advies over rode mul
ICES gaf ook vangstadviezen voor een aantal soorten die niet tot de belangrijkste doelsoorten van de Nederlandse visserij behoren, maar die wel van waarde zijn als bijvangst in de visserij op platvis (tarbot, griet, wijting, zeebaars). Het advies voor kabeljauw wordt later dit jaar gepubliceerd. ICES heeft dit jaar voor het eerst een bestandsschatting voor rode mul gemaakt en advies afgegeven.
Tarbot gezond ondanks geleidelijke afname, sterkere jaarklasse op komst
Het tarbotbestand neemt sinds 2017 geleidelijk af en wordt op dit moment geschat rond de 7.570 ton. Het bestand bevindt zich wel al 10 jaar boven het MSY-streefniveau. De visserijdruk is nu net onder het MSY-streefniveau. Na de historisch lage aanwas van 2021, lijkt er nu een wat sterkere jaarklasse aan te komen. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van maximaal 2.052 ton tarbot in de Noordzee.
Griet gezond, nieuwe bestandsschatting
In 2023 zijn het bestandsschattingsmodel en alle beschikbare gegevens voor griet geëvalueerd en kon het bestand met een nieuwe methode worden beoordeeld. Het vangstadvies gaat daardoor behoorlijk omhoog ten opzichte van vorig jaar. De nieuwe inzichten laten zien dat het paaibestand zich sinds het begin van de tijdsreeksen (jaren ‘50) boven het MSY-streefniveau bevindt. Wel toont het bestand sinds 2016 een neerwaartse trend. De visserijdruk zit al ruim 20 jaar onder het MSY-streefniveau. Voor 2023 adviseert ICES op basis van de MSY-benadering een vangst van maximaal 2.546 ton griet in de Noordzee, Kattegat, Skagerrak en in Het Kanaal. Griet wordt samen met tarbot onder een gezamenlijk quotum (TAC) beheerd. ICES adviseert echter om op soortniveau te beheren om overbevissing van een van de soorten te voorkomen.
Wijting neemt toe: gezond bestand
Het bestand aan volwassen wijting in de Noordzee en het oostelijke deel van Het Kanaal zit al een aantal jaren boven het MSY-streefniveau. Het wordt geschat op ruim 348.137 ton. De visserijdruk ligt al bijna twintig jaar onder het MSY-streefniveau. ICES adviseert op basis van de MSY- benadering een totale vangst van 128.290 ton wijting, waarvoor 126.209 voor vangst voor menselijke consumptie.
Zeebaars boven limietniveau, bestand groeit langzaam
Het paaibestand van zeebaars in de zuidelijke en centrale Noordzee, Ierse Zee, Het Kanaal, Bristol Kanaal en de Keltische Zee is boven het limietniveau gegroeid en wordt geschat op 13.159 ton. Het bestand bevindt zich nog wel onder het voorzorgsniveau, dat wordt gehanteerd voor een gezond bestand. De visserijdruk is sinds 2013 fors afgenomen, tot ruim onder het MSY-streefniveau. Dit resulteert nu in een groei van het bestand. De aanwas is echter al sinds 2008 laag. Dit is waarschijnlijk de oorzaak voor de langzame groei. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van 2.432 ton.
Rode mul bestand boven veilige drempelwaarde, visserijdruk te hoog
In de afgelopen 10 jaar is rode mul steeds belangrijker geworden, o.a. in de zogenaamde flyshootvisserij. Nederland levert de grootste bijdrage aan de rode mul aanlandingen uit de Noordzee. ICES heeft nu voor het eerst een bestandsschatting voor mul gedaan. Deze bestandsschatting is gebaseerd op indicatoren voor het paaibestand en de visserijdruk. Er zijn namelijk te weinig gegevens voor dit bestand om een uitgebreide bestandsschatting uit te voeren. De indicator voor het paaibestand laat zien dat het bestand boven de veilige drempelwaarde zit. De indicator voor de visserijdruk zit boven het MSY-streefniveau. Dit betekent dat met deze visserijdruk er sprake is van overexploitatie van het rode mul bestand. Rode mul wordt niet met een quotum (TAC) beheerd. Desondanks heeft ICES een vangstadvies voor de jaren 2024 en 2025 afgegeven. Het advies is om in elk van deze jaren niet meer dan 1.985 ton rode mul te vangen.
Advisering door ICES
Onderzoekers van Wageningen Marine Research presenteerden op 30 juni jl. de visserij adviezen van ICES voor de belangrijkste soorten voor de Nederlandse sector aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de visserijsector en maatschappelijke organisaties. ICES maakt elk jaar een schatting van de bestanden en de hoogte van de visserijdruk. Vervolgens geeft ICES advies aan de Europese Commissie over hoeveel er gevangen mag worden om de doelen van het Gemeenschappelijke Visserijbeleid te halen. Het Europese beleid heeft als doel om de visserijdruk zo te reguleren dat de maximaal duurzame oogst (MSY, ‘Maximum Sustainable Yield’) wordt behaald. Dit is de visserijdruk die leidt tot de hoogst mogelijke oogst van een visbestand op de lange termijn.
ICES heeft voor meer dan twintig visbestanden in de Noordzee advies afgegeven. De Europese Commissie maakt voor een aantal gezamenlijk beheerde bestanden vangstafspraken met Noorwegen en sinds de Brexit nu ook met het Verenigd Koninkrijk.
Tabel: Ontwikkelingen paaibestanden en visserijdruk, en ICES-advies voor 2024 (in tonnen) voor vissoorten die belangrijk zijn voor de Nederlandse visserij. [Bron: Wageningen Marine Research]
