Z-26 ‘Avanti’ krijgt sensorpakket dat inzicht geeft over energieverbruik

In Zeebrugge wordt voor het eerst een Belgische kotter uitgerust met verschillende sensoren die meer inzicht moeten bieden over het precieze energieverbruik aan boord zodat de overgang naar energiezuinigere vaartuigen met minder of geen fossiele brandstoffen sneller kan gaan.

Met die gegevens kunnen onderzoekers en scheepswerven sneller alternatieve brandstoffen in de visserij introduceren. De Belgische vloot is daarmee uniek in Europa en zet hiermee stappen naar een meer milieuvriendelijke visserij. Nu verbruiken vissersschepen heel wat brandstof en dat weegt zwaar op de exploitatie kosten van de reders.

Het eerste Belgische vaartuig krijgt een snelheidsmeter op de romp. Later krijgt het ook een torsiemeter die meet hoeveel kracht de motor zet op de schroef om vooruit te komen. In combinatie met de nieuwe brandstofmeters die begin dit jaar al werden geïnstalleerd.

Visser Pedro Rappé uit Heist is de bedenker van het concept. “Tijdens het vissen heeft een schip 2 snelheden: de snelheid waarmee het schip door het water beweegt en de snelheid waarmee het net over de zeebodem gesleept wordt. Het kan gebeuren dat de motor van het schip op volle vermogen draait en dat het net toch maar traag over de bodem gaat. Dankzij die sensoren zal een visser veel beter kunnen inspelen op de omstandigheden om zo efficiënt mogelijk de motor te gebruiken en dus brandstof te besparen“.

De data die al in VISTools verzameld werd zoals trekkracht, gps-positie en de werking van waterpompen, bieden de sensoren inzicht in het exacte energieverbruik aan boord en de factoren die er invloed op hebben.

“Brandstof maakt 20 tot 30 procent uit van de kosten van een reder“, zegt Sander Meyns van de Rederscentrale. “Kleine wijzigingen hebben daarom een grote impact op de rendabiliteit. De nieuwe sensoren zullen ons leren waar de kleine en grote verbeteringen zitten. Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) zal dit voor de reders via VISTools verwerken tot een jaarlijks vaartuigrapport, waarin ze hun verbruik met dat van gelijkaardige vaartuigen kunnen vergelijken. Zo kunnen we op korte termijn overgaan naar energiezuiniger vissen.”

Resultaten op lange termijn

Op lange termijn zou de data ook gebruikt moeten worden door wetenschappers, reders en scheepswerven om energie-efficiënte vaartuigen te bouwen die weinig tot geen fossiele brandstoffen verbruiken. ILVO diende vrijdag een projectvoorstel in om samen met drie scheepswerven, UGent, de Rederscentrale en het Agentschap Landbouw en Zeevisserij deze volgende stap te zetten. “Met de data kunnen onderzoekers en scheepswerven modellen ontwerpen voor hydrodynamische rompvormen en schroeven. Het biedt ook inzicht in welke alternatieve brandstoffen geschikt zijn om de energietransitie in de visserij te maken. Per brandstoftype willen we in kaart brengen hoe haalbaar het is, rekening houdend met veiligheid en de impact op de grootte van de schepen“, zegt Femke Aers van ILVO.

Europees voorbeeld

België is het eerste land in Europa waar een dataplatform op grote schaal in de vloot wordt uitgerold. Van de 64 Belgische vaartuigen hebben intussen 37 vaartuigen het datasysteem VISTools aan boord dat gelinkt is met de meetsensoren. De installatie van de sensoren gebeurt in het kader van Digivloot, een collectief project van de Rederscentrale in samenwerking met ILVO en gefinancierd door OVIS, het ondersteuningsfonds voor Visserij in Transitie. “Met VISTools kunnen vissers en reders realtime opvolgen hoe rendabel hun trip is. Ze weten hoeveel brandstof het vaartuig verbruikt en zien op een kaart welke visgronden het interessantste zijn”, legt Meyns de meerwaarde van het datasysteem uit. “Tegelijk kunnen ze plekken met weinig of te jonge vis mijden, wat goed is voor de visbestanden en de rendabiliteit van de visserij op langere termijn.” De data in de VISTools software zullen ook accuratere visquota opleveren, wat nu nog gemaakt wordt op basis van oudere data.

Wetenschappers kunnen de data uit VISTools niet alleen gebruiken voor onderzoek naar brandstofverbruik, maar zullen ook veel preciezer de impact van menselijke activiteiten op het mariene ecosysteem kunnen berekenen. “Het systeem biedt een scala aan nieuwe mogelijkheden voor alle gebruikers”, besluit Hans Polet van ILVO. “Het brandstoffenonderzoek is een heel relevante en nieuwe toepassing. In de toekomst kunnen bedrijven nog meer nieuwe tools voor reders en vissers ontwikkelen en kan de overheid het beleid telkens voeren op basis van openheid en samenwerking. Op die manier draagt VISTools bij aan de ontwikkeling van een economisch rendabele, duurzame visserijsector in België.”

Bronnen: Vilt en VRT